‘Als het aan mij lag werden jullie allemaal gesteriliseerd. Het is beter als jullie je bij IS gaan melden en jullie ras van de aardbodem verdwijnt.
Brr, ik heb bloed van een aap aan mijn handen. Iemand met zo’n kleur kan geen Portugees zijn, dat is een zwartogees.’
( uitspraken van politieagenten in Cova de Moura )
Het Openbaar Ministerie heeft – na 2 jaar onderzoek – 18 politieagenten beschuldigd van raciaal geweld, ernstig letsel, marteling, valsheid in geschrifte en ontvoering van 6 jonge Afro-Portugezen in Cova de Moura, een van de oudste en grootste achterstandswijken van Lissabon, met 7000 inwoners, de meeste afkomstig uit Kaapverdië.
Het begon allemaal op 5 februari 2015 rond het middaguur met de arrestatie van Bruno Lopes, een jonge Portugees van Afrikaanse afkomst, die –volgens de politie – stenen zou hebben gegooid. Op het politiebureau wordt hij mishandeld en uitgescholden. Als vijf van zijn vrienden – en niet 25 zoals de politie beweerde – uit het Cultureel Centrum Moinha da Juventude navraag komen doen, worden ze meteen gearresteerd, omdat ze – volgens de politie – met geweld het bureau wilden binnendringen. Ook zij worden afgetuigd en geïntimideerd – ‘jullie gaan er allemaal aan, vuile zwartjakkers’ – en twee dagen vastgehouden, waarbij het racistisch beledigen, schoppen en slaan onverminderd doorgaat.
Als ze – na voorgeleid te zijn aan de onderzoeksrechter in Sintra – bij gebrek aan bewijs vrij komen, doen ze aangifte van marteling en racistisch geweld. Intern onderzoek bij de politie levert daarvoor onvoldoende aanwijzingen op en twee agenten worden licht gestraft – een wordt overgeplaatst en de ander 6 maanden geschorst. De overige blijven gewoon dienst doen in de wijk.
‘Dit gedetailleerde onderzoek van het OM toont duidelijk aan dat institutioneel racisme bij de politie wel degelijk bestaat en dat de zaak – na vervalsing van de feiten – zowel door de top van de politie als door de onderzoekscommissie twee jaar lang in de doofpot is gestopt’, aldus Lucia Gomes, advocaat van de jongens. ‘Gelukkig hebben ze de kracht en de moed gehad om hun beschuldigingen tot het laatst toe vol te houden.’
De jongens zeggen er deze week in de krant Público over: ‘wij zijn niet tegen de politie, omdat we weten dat we ze nodig hebben, wij zijn ook burgers’. We verzetten ons alleen tegen onderdrukking. We zijn ook niet tegen de Portugese maatschappij maar wel tegen racisme in die maatschappij.’
‘Institutioneel racisme wordt in stand gehouden door een van de grootste leugens die we onszelf voorhouden, namelijk dat Portugal in het – koloniale – verleden amper racistisch geweest is’, zegt Joana Mortágua, parlementslid van het Links Blok. ‘Dat belemmert integratie.’ [ Rassendiscriminatie ]
Over de afloop van het proces zijn de zes slachtoffers allerminst gerust. ‘Zwarten worden hier niet als mensen gezien. Wat er met ons gebeurd is, is niet nieuw. Er zijn de laatste jaren regelmatig van dit soort incidenten geweest, waarmee de politiek helemaal niets gedaan heeft. Zelfs organisaties als de Verenigde Naties en Amnesty hebben zich herhaaldelijk uitgelaten over het racistisch geweld van de Portugese politie. En wat is daarmee gebeurd? Niets. Helemaal niets!’
Bom fim de semana
Guterres is katholiek en van huis uit elektrotechnisch ingenieur. Hij was president van de Socialistische Internationale en minister-president van Portugal. Als hij een land was, zou dat Zwitserland zijn door zijn pragmatische, diplomatieke en niet-gebonden opstelling. Niet geheel toevallig vertrok hij dan ook naar Geneve, waar hij tien jaar werkzaam was als Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen. Hij heeft de reputatie om goed te kunnen luisteren en zijn handelsmerk is om de interesses van anderen in zijn oplossing te integreren. 
De echte Sint Antonio was ook een Portugees, die omstreeks 1200 in Lissabon in een rijke familie werd geboren en als bedelbroeder naar Italië trok om daar theologie aan zijn medebroeders te onderwijzen. Hij overleed in Padua en werd binnen een jaar na zijn dood heilig verklaard. In katholieke kringen wordt hij vaak aangeroepen als dingen zoekgeraakt zijn. Hij is de patroonheilige van de reizigers en de armen en zeer geliefd in Lissabon. Zijn sterfdag op 13 juni is in Portugal een officiële feestdag, die gevierd wordt met een processie op de beroemde Avenida da Liberdade en verse sardientjes.