“Vroeger was ik privéchauffeur bij een rijke buitenlander, maar toen die tijdens de crisis uit Portugal vertrok, ben ik tuinman geworden.” João Ribeira is een korte, vierkante, kalende man van bijna 75 jaar, die niet weet wat klagen is. Hij onderhoudt verschillende tuinen in Lissabon. “Thuis zitten is helemaal niks voor mij. Ik houd ervan om buiten te zijn en met mijn handen in de grond te wroeten.” João heeft nooit veel vertrouwen in de politiek gehad: “ze doen maar wat daarboven”, maar de verleden jaar aan de macht gekomen linkse regering vindt hij wel interessant. Die heeft pas het minimumloon met 10% verhoogd, van 505 naar 557 euro. João vindt dat ze nu ook maar meteen de lage pensioenen moeten aanpakken.

De Portugese economie zit immers in de lift, hoewel die minder stijgt dan bij de Europese buren. Met een beetje geluk kan in 2018/2019 het niveau van 2008 gehaald worden. Toen stortten wereldwijd de financiële markten in en moest Portugal van de eurolanden en het IMF 78 miljard euro lenen. Aan dat steunprogramma is een paar jaar geleden gelukkig een einde gekomen.

João’s grootste zorg is of hij in 2017 nog uitzicht heeft op een baan, nu zijn werk dreigt te worden overgenomen door een groot tuiniersbedrijf. “Een stel goedkope Braziliaanse arbeidskrachten, die flut werk leveren en alleen maar op geld uit zijn.”

Betalen voor vista 
Wat een huis met tuin in Amsterdam is, is een huis met uitzicht (“vista”) in Lissabon. Onbetaalbaar dus. In Portugal is de belasting op huizen met een vrij uitzicht dit najaar met 20% verhoogd. Het was eerst de bedoeling om de verhoging voor alle huizenbezitters in te laten gaan, maar op verzoek van de communistische partij in de coalitieregering gaat het alleen op voor huizen van meer dan 250.000 euro.
Voor wie geen behoefte heeft aan uitzicht, is er goed nieuws.  Huizen met uitzicht op een kerkhof of een waterzuiveringsinstallatie worden 10% minder belast.

Gelukkig Nieuwjaar                                                                                    Feliz Ano Novo

Gulbenkian museum, Lissabon

António Ole uit Angola nog tot 9 januari

                  

 Een andere taal is een andere kijk op het leven ( (Frederico Fellini)

O carro e caro” (de auto is duur) was het eerste Portugese zinnetje dat ik begin jaren zeventig van de vorige eeuw samen met mijn vriend Thijs leerde van een hoogblonde, ietwat loensende Amsterdamse die, inmiddels gescheiden van een verdwaalde Angolees, haar hoofd financieel boven water probeerde te houden door voor 15 gulden per uur privélessen Portugees-voor-beginners aan te bieden in haar krappe tweekamerwoning, driehoog achter op de Albert Cuypmarkt nummer 83 in Amsterdam. Thijs, helemaal gek van samba en capoeira, wilde de taal vooral onder de knie krijgen om maximaal van zijn vakantiereis naar Rio de Janeiro te kunnen genieten. Ikzelf droomde ervan om in een van de ex-Portugese koloniën in Afrika als kersverse tropenarts aan de slag te kunnen in een jonge volksrepubliek. Hoewel we super enthousiast begonnen, zijn we na drie lessen alweer gestopt. We hadden het gewoon te druk.
En dat auto’s duur zijn, is altijd zo gebleven.

Een Romaanse wereldtaal
De eerste Portugese tekst dateert uit 1214 en betreft het testament van de derde koning van Portugal, Dom Afonso II. Daarvoor schreef men eigenlijk altijd in het Latijn.
Door de ontdekkingsreizen eind 14e / begin 15e eeuw en de koloniale veroveringen wordt het Portugees tegenwoordig op vier continenten gesproken en staat het met het Mandarijn, Spaans, Engels en Arabisch in de top vijf van meest gesproken talen ter wereld.

Hoewel het Portugees, behalve in Portugal en Brazilië, in zes Afrikaanse landen de officiële landstaal is, spreekt daar slechts een minderheid van de bevolking Portugees. De toename van Portugeestalige wereldburgers zal de komende jaren door de snelle bevolkingsgroei echter vooral in Afrika plaatsvinden.

Spellingsoorlog

Het Portugees van Brazilië wijkt af van het Portugees in Portugal. Op initiatief van Brazilië heeft in 1990 een spellingshervorming plaatsgevonden, waarin alle Portugees-sprekende landen afgesproken hebben om de taal overal hetzelfde te spellen.
Met name in Portugal ondervindt de vereenvoudigde spelling veel tegenstand en wordt de aanpassing nog lang niet overal toegepast.

 Geniet van de feestdagen    —    Boas Festas

Als je de publiciteit in de Portugese pers deze week over de benoeming van Antonio Guterres als de nieuwe secretaris-generaal van de Verenigde Naties ziet, vraag je je enigszins beduusd af of hier sprake is van een verkiezing of van een heiligverklaring? Het is bovendien waarschijnlijk de eerste keer dat al voor de dood een heiligverklaring wordt afgegeven.
Natuurlijk moeten we blij zijn voor de Portugezen maar het blijft bijzonder, dat de voltallige pers geen enkel verbeterpunt over de beroepsdiplomaat kan bedenken. Alsof kritische journalistiek ten hemelopneming af kan remmen.

Sint Antonio van New York

Guterres is katholiek en van huis uit elektrotechnisch ingenieur. Hij was president van de Socialistische Internationale en minister-president van Portugal. Als hij een land was, zou dat Zwitserland zijn door zijn pragmatische, diplomatieke en niet-gebonden opstelling. Niet geheel toevallig vertrok hij dan ook naar Geneve, waar hij tien jaar werkzaam was als Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen. Hij heeft de reputatie om goed te kunnen luisteren en zijn handelsmerk is om de interesses van anderen in zijn oplossing te integreren.
Zelf noemt hij als grootste gebrek van de internationale gemeenschap, het onvermogen om conflicten voor te zijn.

De echte Sint Antonio

De echte Sint Antonio was ook een Portugees, die omstreeks 1200 in Lissabon in een rijke familie werd geboren en als bedelbroeder naar Italië trok om daar theologie aan zijn medebroeders te onderwijzen. Hij overleed in Padua en werd binnen een jaar na zijn dood heilig verklaard. In katholieke kringen wordt hij vaak aangeroepen als dingen zoekgeraakt zijn. Hij is de patroonheilige van de reizigers en de armen en zeer geliefd in Lissabon. Zijn sterfdag op 13 juni is in Portugal een officiële feestdag, die gevierd wordt met een processie op de beroemde Avenida da Liberdade en verse sardientjes.

Ter ere van de benoeming van Guterres zal de A23 tussen Alcanea en Guarda vanaf volgend jaar de ‘Antonio Guterres autosnelweg’ gaan heten. 

Geniet van het weekend – Tenha um ótimo fim de semana !

Veertig jaar na de Anjerrevolutie lijden in Portugal nog steeds mensen honger omdat ze gewoon te weinig te eten hebben   [ De Armen (Os Pobres), Maria Mónica, 2016 ]  

“Ik heb honger, heeft u alstublieft een euro voor me”? De man, die me voor de Milleniumbank in het centrum van Lissabon aanspreekt lijkt een jaar of vijftig.
Hij heeft een lang, vaalbleek, ongeschoren gezicht. Op zijn hoofd een klein, zwart mutsje waaronder een paar vettige haren als lange, dunne wormen hun weg naar buiten zoeken. Zijn vuile, versleten kleren zijn hun oorspronkelijk kleur al lang vergeten. Toen ik zijn intens droeve ogen zag, trok ik mijn portemonnee en gaf
hem zijn euro.

Aalmoes geven?
Maar had ik hem dat geld wel moeten geven? Een vervelend reactionair stemmetje in mijn hoofd zeurde dat ik dat helemaal niet had moeten doen. De man was vast een werkschuwe oplichter, met een dikke Mercedes om de hoek van de straat.
Het dominante, linkse deel van mijn hersenen herinnerde me er bovendien aan, dat structurele werkeloosheid en armoede weliswaar noodzakelijke bijwerkingen van het kapitalistische systeem zijn, maar dat beschaafde landen dat oplossen met sociale voorzieningen voor mensen zoals hij. En om die euro nu uit te boeken als teken van naastenliefde ging me – als ongelovige – wel wat erg ver.

20% van de Portugezen leeft onder de armoedegrens

Sinds de straffe bezuinigingsmaatregelen, die Portugal tussen 2011 en 2014 door de Trojka ( Europese Commissie, Europese Centrale Bank en IMF) kreeg opgelegd, komt armoede bij een aanzienlijk deel van de werkende bevolking voor. Vooral het aantal arme werknemers – die zo weinig verdienen dat ze hun gezin niet fatsoenlijk te eten kunnen geven – is de laatste jaren sterk toegenomen in een land waar het minimumloon 505 euro per maand bedraagt.
Terwijl 20% van de bevolking onder de armoedegrens leeft, steeg het aantal Portugese miljonairs het afgelopen jaar met 1300. De verwachting is dat dit laatste
de komende jaren alleen maar verder zal toenemen.

 

Geniet van het weekend   –   Tenha um ótimo fim de semana !

Africans Rising
For Justice, Peace, and Dignity

We, the citizens and descendants of Africa, as part of the Africans Rising Movement, are outraged by the
centuries of oppression; we condemn the plunder of our natural and mineral resources and the suppression of
our fundamental human rights.

We are determined to foster an Africa-wide solidarity and unity of purpose of the Peoples of Africa to build the Future we want – a right to peace, social inclusion and shared prosperity.

On 23-24 August 2016, two hundred and seventy two representatives from civil society, trade unions, women, young people, men, people living with disabilities, parliamentarians, media organisations and faith-based groups, from across Africa and the African diaspora gathered in Arusha, Tanzania and committed to build a pan-African movement that recognises these rights and freedoms of our People.

THE CONFERENCE DECLARED THAT:

  1. Africa is a rich continent. That wealth belongs to all our People, not to a narrow political and economic
    elite. We need to fight for economic development that is just and embraces social inclusion and
    environmental care. We have a right to the ‘better life’ our governments have promised.
  2. Africans have a diverse, rich and powerful heritage that is important to heal ourselves and repair the
    damage done by neoliberalism to our humanity and environment. Being African, embracing the
    philosophy of Ubuntu should be a source of our pride.
  3. African Youth is a critical foundation for building the success in our continent and must play a central
    role in building Africans Rising.
  4. Africa’s Diaspora whether displaced through slavery and colonialism or part of modern-day migration is part of Africa’s history and future. They are a reservoir of skills, resources, and passion that must be harnessed and integrated into our movement.
  5. We are committed to a decentralized, citizen-owned future that will build support and solidarity for local struggles, empower local leadership and immerse our activists in grassroots work of building social movements from below and beyond borders.
  6. We are committed to building a citizen’s movement that is accountable to the constituencies we represent and enforcing the highest standards of ethical behavior.

THEREFORE, WE RESOLVE THAT OUR WORK SHOULD BUILD A LOCAL, NATIONAL, CONTINENTAL AND GLOBAL CAMPAIGN THAT IS:
a. Expanding space for civic and political action
b. Fighting for women’s rights and freedoms across society
c. Focussing our struggles on the right to Equity and Dignity
d. Demanding good governance as we fight corruption and impunity
e. Demanding climate and environmental justice

CALL ON OUR PEOPLE AND ACTIVISTS TO:
Join this Africans Rising Movement and mobilize our people around this shared vision; organize and connect
local struggles under this umbrella; galvanize solidarity with all African struggles. This movement is committed to peace and non-violent action. We assert our inherent rights as Africans and invite our governments, leaders, other stakeholders and institutions to join us in pursuing the Future We Want to leave our future generations. We commit to mobilizing our people in Africa to launch this Movement on the 25th May 2017, when we deepen the meaning of African Liberation Day and call on all sectors of our society to mobilize and organize events in every African country that will build the momentum towards the genuine liberation of our beautiful continent.

We commit to mobilizing our people in Africa to launch this Movement on the 25th of May 2017, when we deepen the meaning of African Liberation Day and call on all sectors of our society to mobilize and organize events in every African country that will build the momentum towards the genuine liberation of our beautiful continent.

Waar krijg je nog voor 7½ euro een warme maaltijd met soep, vis, gekookte aardappels en groenten dobberend op een bedje olijfolie en een toetje toe? In Portugal is lunchtijd (“hora do almoço”) heilig en wordt er vrijwel altijd buitenshuis gegeten. Lekker en goedkoop. Maar vaak vet.

25% van de kinderen is te zwaar
Een op de vier Portugese kinderen is te zwaar – bij meisjes is dat zelfs 30% – en hun aantal neemt toe. Natuurlijk moeten kinderen meer bewegen en minder zoetigheid eten. Maar tussen woord en daad bestaat in de praktijk een diepe kloof, waardoor dikke kinderen vrijwel altijd dikke volwassenen worden.

10% van de volwassenen heeft diabetes
Meer dan een miljoen Portugezen heeft diabetes. Complicaties als hart- en vaataandoeningen, kanker en afwijkingen aan nieren en ogen beperken niet alleen de levensduur, maar ook de kwaliteit van leven.

picture1
picture2

 

Zwaarlijvigheid en diabetes: 2 handen op een dikke buik.
Bij te dikke mensen werkt het hormoon insuline niet goed meer. Insuline zorgt ervoor dat glucose (suiker) uit het bloed in de lichaamscellen wordt opgenomen, waar het wordt omgezet in energie. Als de glucosespiegel in het bloed te hoog blijft, spreken we van diabetes.

‘Coca-Cola’ tax
Om de toename van zwaarlijvigheid en diabetes een halt toe te roepen komt er in 2017 een prijsverhoging van 10-20% op alle frisdranken, afhankelijk van de hoeveelheid suiker die erin zit. Coca-Cola Portugal heeft al protest aangetekend en de maatregel ‘ongrondwettelijk’ genoemd.

“Eten geeft me rust. Mijn lichaam heeft geen eten nodig; ík heb eten nodig. Het is een manier om me te vullen met dingen die ik mis”  [ Uit : A Gorda ( De dikzak)  van Isabela Figueiredo, 2016 ]

Geniet van het weekend – Tenha um ótimo fim de semana !