Naast elkaar op een bankje, in het parkje op de Campo Sant’ana, kijken naar de driftig rondstappende haantjes en de vette eenden, die voorbij waggelen. ‘We zitten hier graag, vooral s’ morgens als het nog niet zo warm is. Even kletsen met mensen uit de buurt.’
Júlio (79) en Paula (77) zijn 51 jaar getrouwd en wonen hier al hun hele leven. Ze hebben elkaar op het postkantoor in de Avenida da Liberdade leren kennen, waar zij de administratie deed en hij de post rondbracht. ‘Ik heb hem aan de haak geslagen’, lacht Paula. ‘Toen ik hem met zijn zachte ogen in zijn grijze uniform zag staan, dacht ik meteen, die laat ik niet meer los.’ Júlio is sinds 15 jaar gestopt met werken. ‘Vroeger had ik geen tijd om op reis te gaan en nu ik gepensioneerd ben, heb ik er geen geld voor’, zegt hij berustend.
Grijs en arm
Van elke tien alle Portugezen zijn er twee ouder dan 65 jaar. Over twintig jaar zullen dat er – door de toegenomen levensverwachting en het lage geboortecijfer – minstens drie zijn Toekomst.
Het gemiddelde pensioen is de laatste jaren met slechts 16 euro omhoog gegaan en een derde van het aantal gepensioneerden moet rond komen van minder dan 460 euro per maand. Dat is honderd euro minder dan het minimumloon.
Mishandeling
‘De laatste jaren zien we een duidelijke toename van geweld tegen ouderen’, zegt Maria Oliveira van het Portugese meld- en adviespunt Huiselijk Geweld (APAV) Huiselijk geweld. Mishandeling is vooral psychisch en vindt in de meeste gevallen – vaak jarenlang – in de huiselijke sfeer plaats. In het overgrote deel betreft het getrouwde vrouwen tussen de 65 en 70 jaar. De daders zijn meestal de eigen kinderen – of kleinkinderen – en in een kwart van de gevallen de echtgenoot.
Pervers
‘Er zijn bejaarden in Portugal, die absoluut pervers behandeld worden’, zegt José de Faria Costa, ombudsman bij de gratis telefonische hulplijn voor ouderen ( Linha do Idoso). ‘Sommige kinderen gaan zo ver, dat ze – tegen de tijd dat het zomer wordt – stoppen met het geven van medicijnen aan hun ouders, waardoor die met spoed moeten worden opgenomen. Dan kunnen de kinderen rustig op vakantie’.
Maar ouders worden ook opgelicht en bestolen. ‘Laatst kreeg ik nog een telefoontje, waarbij bleek dat kinderen het pensioen van hun ouders inpikten door bij de Sociale Dienst te zeggen dat hun vader of moeder bedlegerig was en zelf niet kon komen’.
Ótimo fim de semana